20 Şubat 2013 Çarşamba
Tomruk Hesaplama
pi sayısı x yarıçap ın karesi x tomruk boyu 50 kuturunda 6m boyunda bir tomruk için; 3,14 x (25×25) x 6 = 1,178 (1 metre 178 Dm3) pi sayısı =(22/7) = 3,142857142857143
Sürdürülebilir Ormancılık
SGS Sürdürülebilir Ormancılık SGS Grubu, sürekli gelişimi desteklemek amacıyla çevresel açıdan hassas malların ihracatının takibi ile ilgili programlara öncülük etmiştir. Sürdürülebilir Ormancılık adı altında SGS şimdi de bu programların kapsamını, orman kaynaklarının yönetimi ve yararlanma çevriminin bağımsız denetimi, takibi ve belgelendirmesini de içerecek şekilde genişletmektedir. Örneğin, kereste ile ilgili tam bir akış kontrol sistemi, denetim uzmanlarını, ithalatları, transit ve yurtiçi ticari akışları kapsayabilir. Kanunların uygulanmasının desteklenmesi ve sürdürülebilir bir kaynak yönetiminin ve ticaretin geliştirilmesi için, bir yandan hem kamu sektörünün hem de özel sektörün önemli ekonomik çıkarlarını korurken diğer yandan da orman kaynaklarını uzun vadede koruyan kapsamlı bir program dizayn edilebilir. SGS’in sürdürülebilir orman yönetimine yönelik yeni kamu/özel ortaklık yaklaşımı ve uluslararası kereste ticaretindeki şeffaflığı, kanunlara uyumluluğun gönüllü, piyasanın yönlendirdiği orman belgelendirme faaliyetlerinin teşvik edilmesiyle birlikte uygulanmasını sağlar. Kanunlara uyum, şirketlerin yasal şartlara uyup uymadıklarının kontrolünü kapsamaktadır. ‘Yasal Kerestenin Bağımsız Olarak Onaylanması’, hükümetlerin orman kanun ve yönetmeliklerine tüm ülke veya belirli bir bölgede uyulmasını temin etmelerinde yardımcı olabilir. Gönüllü Orman Sertifikasyonu, sürdürülebilir orman yönetimi uygulamalarını, bağımsız bir orman yönetimi belgesi ve emanet belgesi zinciri vasıtasıyla geliştirir. Belgelendirme, şirketlerin sürdürülebilir bir orman yönetiminin temin edilmesine yönelik olarak yasal uyumluluğun bir adım ötesine geçmiş olduklarını göstermelerine imkan sağlayan bir piyasa mekanizmasıdır. Şirketlere kereste ürünlerini, müşterilerini ürünlerin iyi yönetilmekte olan ormanlardan elde edilmiş olduğu konusunda temin ederek pazarlamalarına yardımcı olur.
Kereste Hesaplaması
Kereste nasıl satılır : Kereste metre küp olarak satılır M3 olarak gösterilir. 1M3 ten az olan ölçüler için Desimetre küp olarak ölçü verilir Dm3. olarak gösterilir. 1m3 içinde 1000 adet desimetre küp vardır. buna göre; 1m3 = 1000 dm3 1,7 m3 = 1700 dm3 0,236 m3 = 236 dm3 ‘tür. Kereste Nasıl Hesaplanır : Kereste ; Kalınlık , Genişlik ve Boy birimlerinin çarpımıyla çıkan sonuçtur.
Ormanın Faydaları
Ormanlar; ağaçlarla birlikte diğer bitkiler, hayvanlar, mikroorganizmalar gibi canlı varlıklarla toprak hava, su , ışık ve sıcaklık gibi fiziksel çevre faktörlerinin birlikte oluşturdukları karşılıklı ilişkiler dokusunu simgeleyen ekosistemler olup, dünya yaşamı için vazgeçilmezdirler… - Ormanlar yaşantımızın her safhasında ihtiyaç duyduğumuz yapacak ve yakacak hammadde kaynağıdır. Bunun yanı sıra bitkisel nitelikli tohum, çiçek, kozalak vb. ile mineral nitelikli çakıl, kum vb.hammadde kaynaklarının bir kısmı da ormanlardan elde edilmektedir. - Ormanlar, bitkiler ve hayvanlar için doğal bir su kaynağıdır. Kar ve yağmur biçimindeki yağışı yapraklı, dalları, gövdesi ve kökleri ve tutarak sellerin ve taşkınların oluşmasını önler. Ayrıca yer altı sularının oluşmasına yardım eder. - Ormanlar erozyonu önler. Ormanlar rüzgarın hızını azaltır, toprağı kökleri ile tutarak yağışların ve akarsuların toprağı taşımasını önler. - Ormanlar, yaban hayatı ve av kaynaklarını koruru. Nesli tükenmekte olan hayvanların üretimi, korunması ve barınmasında koruma alanları oluşturur. Bu sahalar milyonlarca canlının yuvasıdır. - Ormanlar bitki örtüsü ve toprak içerisinde büyük miktarda karbon depoladıklarından, ikim üzerinde olumlu etkiler yapar. Aşırı sıcaklıkları düzenler, bir ısı tamponu gibi görev yapar. Sıcağı soğuğu dengeler, yaz sıcaklığını azaltırken, kış sıcaklığını artırır, radyasyonu önler. - Su buharını yoğunlaştırarak yağmur haline gelmesini sağlar. Rüzgar hızını azaltarak toprak ve kar savurmalarını ve rüzgarın kurutucu etkisini yok eder. Bu nedenle açık alanlara oranla ormanlarda gündüzler serin geceler ise sıcaktır. - Ormanlar, eğelenme, dinlenme ve boş zamanları değerlendirme imkanı sağlar. Havası, suyu, doğal görünümleri ve sakin ortamı ile özellikle şehirlerde yaşayan insanları kendisine çeker. Bu yönüyle insanların beden ve ruh sağlığı üzerinde olumlu rol oynar. - Yerleşim alanları çevresindeki hava kirliliğini ve gürültüyü önlemesi ile insan sağlığı bakımından büyük önem taşır. Ormanların insan sağlığı üzerindeki bütün bu olumlu yararları nedeniyle büyük kentlerin çevresinde ormanlar yetiştirilmekte, dinlenme yerleri kurulmaktadır. - Ormanlar, orman içinde ve dışında yaşayan insanlara çeşitli iş alanları sağlar, işsizliği önlemede etkin rol oynar, böylece köyden kente göçü azaltır. - Ormanlar, ulusal savunma ve güvenlik bakımından da çok önemlidir. Askeri birliklerin savaş tesisleri ile araç ve gereçlerinin gizlenmesinde, savaş ekonomisi bakımından değer taşıyan reçine, katran ve tanenli maddelerin elde edilmesini sağlar, - Ayrıca ormanlar barajların ekonomik ömrünü uzatır, doğal afetleri önler, ülke turizmine katkıda bulunur, - Ormanlar, doğal güzellikleri ve sayılmayacak kadar çok faydalarıyla iyi baktığımız takdirde tükenmez bir doğal kaynaktır. ORMANLARIN ÜLKEMİZİN EKONOMİSİNE KATKISI Para ile ölçülen katkıları: Odun kökenli orman ürünleri üretimi, orman tali ürünleri üretimi, işlendirmeye katkısı, bölgeler arası gelişmişlik farkını azaltıcı etkisi, ödemeler dengesini olumlu yönde etkilemesi, mineral nitelikli katkıları, tarım, hayvancılık ve turizme olan katkılarıdır. Para ile ölçülemeyen katkıları: İlkim, toprak su gibi doğal kaynakların korunması ve dengede tutulması, rüzgar ve kumul hareketlerine karşı önleyici perde görevi görmesi, su akışını düzenlemesi, yer altı ve yer üstü su kaynaklarının sürekliliğini sağlayarak çoraklaşmayı önlemesi, erozyonu önlemesi dolayısıyla tarım alanları ile barajların ekonomik ömrünü uzatması, çığ ve sel baskınlarını önlemesi halkın rekreasyon ihtiyaçlarını karşılaması, insan sağlığını olumlu yönde etkilemesi ve iş verimliliğini artırması ise para ile ölçülemeyen katkılardır. Ülkemizde çok önemli bir sektör olan ormancılık ülke kalkınmasında “itici ve teşvik edici” stratejik bir rol oynar
Kereste Meslek Standartları
Meslek: KERESTE İMALATÇISI Seviye: 3 Referans Kodu: 12UMS0192-3 Standardı Hazırlayan Kuruluş(lar): Ankara Sanayi Odası (ASO) Standardı Doğrulayan Sektör Komitesi: MYK Ağaç İşleri, Kâğıt ve Kâğıt Ürünleri Sektör Komitesi MYK Yönetim Kurulu Onay Tarih/ Sayı: 18.01.2012 Tarih ve 2012/08 Sayılı Karar Resmi Gazete Tarih/Sayı: 21/3/2012 – 28240 (Mükerrer) Revizyon No: 00 TERİMLER, SİMGELER VE KISALTMALAR ÇAPRAZ: Biçme aşamasında testere lamasının sıkışmasını önlemek için dişlerin sağa sola bükülmesi veya diş uçlarının şişirilmesi ile yapılan işlemi, EĞRİLİK: Ağaç gövdesinin doğrusallıktan saparak herhangi bir yöne yönlenmesini, EKSTRAKTİF: Ağacın yapısı içinde bulunan tanenler, lignanlar, flavonoidler gibi polar maddeleri veya terpenler, yağ asitleri, reçine asitleri, mumlar ve alkoller gibi nonpolar maddeleri, EMİSYON: Gaz ya da gaz ve partikül (toz, talaş) karışımlarının atmosfere verilmesini, FORKLİFT: İstiflerin ve tomrukların bir noktadan bir noktaya taşınmasında kullanılan çatallı makineyi, ISCO: Uluslararası Meslek Standartları Sınıflandırması’nı, İSG: İş Sağlığı ve Güvenliği’ni, KAÇIK ÖZ: Tomruk en kesitinde özün merkezden sapmasını, KERESTE: Tomruğun boyuna yönde biçilmesiyle elde edilen prizmatik ahşap malzemeyi, KKD (Kişisel Koruyucu Donanım): Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazları, KONİKLİK: Ağaçlarda kökten uca doğru çap azalışı, LİF KIVRIKLIĞI: Liflerin ağaç gövdesi boyunca doğrusallıktan sapması, küçük veya büyük bir açı teşkil etmek suretiyle, spiral şeklinde gövde etrafında toplanmasını, METAL DEDEKTÖRÜ: Tomruğun içerisinde bulunan metallerin tespit edilmesinde kullanılan aleti, MOTORLU ZİNCİR TESTERE: Tahriğini motordan alan ve bir lama üzerine yerleştirilmiş zincirle kesim yapan kesim makinesini, PALET: Üzerine kerestelerin istiflendiği transpalet ve forklift ile taşımalarda kullanılan altlığı, PARALEL BİÇME: Tomruğun boyuna yönünde birbirine paralel kesim hatlarıyla biçilmesini, PRİZMA BİÇME: Tomruğun kapak tahtaları düşürüldükten sonra ortaya çıkan prizmanın boyuna yönde birbirine paralel kesim hatlarında biçilmesini, RİSK: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini, ŞİŞİRME / EZME : Testere diş uçlarının ezilerek genişletilmesini, TEHLİKE: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini, TOMRUK SAHASI: Kereste tesislerinde biçme işlemine tabi tutulacak tomrukların geçici olarak depolandığı alanı, TOMRUK BİÇME PLANI: Verimlilik ilkeleri dahilinde en az fire verilecek şekilde tomruğun en kesitinin neresinden, hangi ölçüde kereste alınacağını gösteren biçme modelini, TOMRUK: Çapı en az 19 cm boyu en az 150 cm olan yuvarlak odunu, TRANSPALET: Elle kontrol edilen ve paletli istiflerin taşınmasında kullanılan hidrolik çatallı taşıma aracını, YILLIK HALKA: Ağaç gövdesine her yıl eklenen yeni odun kısmını ifade eder. 1.GİRİŞ Kereste İmalatçısı (Seviye 3) ulusal meslek standardı 5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) Kanunu ile anılan Kanun uyarınca çıkartılan “Ulusal Meslek Standartlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmelik” ve “Mesleki Yeterlilik Kurumu Sektör Komitelerinin Kuruluş, Görev, Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre MYK’nın görevlendirdiği Ankara Sanayi Odası tarafından hazırlanmıştır. Kereste İmalatçısı (Seviye 3) ulusal meslek standardı, sektördeki ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak değerlendirilmiş, MYK Ağaç İşleri, Kâğıt ve Kâğıt Ürünleri Sektör Komitesi tarafından incelendikten sonra MYK Yönetim Kurulunca onaylanmıştır. rak, doğru, zamanında ve istenilen kalitede yapılmasından sorumludur. İşlemlerin yapılmasında iş talimatlarına uygun olarak çalışır. Kereste imalatı süreci içerisinde yaptığı işlemlerde kullanılan makine ve aletlerin verimli çalışması için bakım, ayar ve basit onarım faaliyetlerinden sorumludur. 1.2. Mesleğin Uluslararası Sınıflandırma Sistemlerindeki Yeri ISCO 08: 7521 (Ağaç İşleyiciler) 1.3. Sağlık, Güvenlik ve Çevre ile ilgili Düzenlemeler 2872 sayılı Çevre Kanunu 4857 sayılı İş Kanunu 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Çevre Denetim Yönetmeliği Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Gürültü Yönetmeliği Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği İlkyardım Yönetmeliği İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik Makina Emniyeti Yönetmeliği Titreşim Yönetmeliği Ayrıca, iş sağlığı ve güvenliği ve çevre ile ilgili yürürlükte olan diğer mevzuat, kanun, tüzük ve yönetmeliklere uyulması ve konu ile ilgili risk analizi yapılması esastır. 1.4. Meslek ile İlgili Diğer Mevzuat Mesleğe ilişkin diğer mevzuat bulunmamaktadır. 1.5. Çalışma Ortamı ve Koşulları Kereste üretimi kısmen açık kısmen kapalı kereste üretim tesislerinde yapılmaktadır. Gürültü, titreşim, çamur, toz, koku, yüksek sıcaklık, aşırı soğuk, kaygan zemin ve yağmur-kar-dolu gibi iklimsel etkiler çalışma ortamı ile ilgili olumsuzluklardır. Kereste İmalatçısı (Seviye 3), çalışma alanında faaliyetlerini yürütürken uygun kişisel koruyucu donanımları kullanır. Mesleğin icrası esnasında iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini gerektiren kaza ve yaralanma riskleri bulunmaktadır. 1.6. Mesleğe İlişkin Diğer Gereklilikler Kereste İmalatçısı’nın “Ağır ve Tehlikeli İşlerde Çalışacaklara Ait İşe Giriş veya Periyodik Muayene Formu” raporuna sahip olması gerekir. 3.2.Kullanılan Araç, Gereç ve Ekipman 1. Anahtar takımı 2. Arabalı şerit testere makinesi 3. Bileme makine ve aletleri 4. Boy ölçülendirme makinesi 5. Çaprazlama / şişirme makine ve aletleri 6. Çoklu dilme makinesi 7. Forklift 8. İlkyardım kiti 9. İstif çıtaları 10. Kişisel koruyucu donanım (iş elbisesi, iş ayakkabısı, çelik eldiven, baret, gaz maskesi, toz maskesi, koruyucu gözlük, kulaklık vb.) 11. Kesici şerit testereler 12. Manivela demiri 13. Mazot 14. Metal dedektörü 15. Motorlu zincir testere makinesi 16. Ölçme ve markalama aletleri (kalem, ahşap ve şerit metre, kumpas, pergel vb.) 17. Palet 18. Temel el aletleri 19. Tomruk 20. Tomruk yükleme makinesi 21. Transpalet 22. Uyarı işaret ve levhaları 23. Yağ ve yağdanlık 24. Yangın söndürücü 25. Yarma şerit testere makinesi 3.3.Bilgi ve Beceriler 1. Acil durum bilgisi 2. Ağaç yapısal özellikleri bilgisi 3. Araç, gereç ve ekipman bilgisi 4. Çevre koruma standartları bilgisi 5. Ekip içinde çalışma yeteneği 6. El aletlerini kullanma bilgisi 7. El-göz koordinasyon yeteneği 8. İlk yardım bilgisi 9. İş sağlığı ve güvenliği bilgisi 10. İşyeri çalışma prosedürleri bilgisi 11. Kalite kontrol prensipleri bilgisi 12. Kereste biçme teknikleri bilgisi 13. Kereste üretimi makine ve aletleri kullanma bilgi ve becerisi 14. Kullandığı makinelerin basit arızalarını giderebilme bilgisi 15. Kullanılan kesici aletlerin bakımını yapabilme bilgisi 16. Mesleğe ilişkin yasal düzenlemeler bilgisi 17. Mesleki terim bilgisi 18. Öğrenme ve öğrendiğini aktarabilme yeteneği 19. Standart ölçüler bilgisi 20. Teknik resim okuma bilgisi 21. Temel çalışma mevzuatı bilgisi 22. Temel matematik bilgisi 23. Tomruk kesim planı okuma bilgisi 24. Yangına müdahale teknikleri ve yangın söndürücüleri kullanma bilgisi 25. Yazılı ve sözlü iletişim yeteneği 26. Zamanı iyi kullanma becerisi 3.4. Tutum ve Davranışlar 1. Acil ve stresli durumlarda soğukkanlı ve sakin olmak 2. Amirlerine doğru ve zamanında bilgi aktarmak 3. Çalışma donanımı ve makinelerinin durumunu dikkatle denetlemek 4. Çalışma zamanını iş emrine uygun şekilde etkili ve verimli kullanmak 5. Çevre, kalite ve İSG mevzuatında yer alan düzenlemeleri benimsemek 6. Ekip içinde uyumlu çalışmak 7. Gerekli ve acil durumlarda donanımın çalışmasını durdurmak 8. İşletme kaynaklarının kullanımı ve geri kazanım konusunda duyarlı olmak 9. İşyeri hiyerarşi ilişkisine saygı göstermek 10. İşyerine ait araç ve gereçlerin kullanımına özen göstermek 11. Kendisinin ve diğer kişilerin güvenliğini gözetmek 12. Risk faktörleri konusunda duyarlı olmak 13. Sorumluluklarını bilmek ve zamanında yerine getirmek 14. Tehlike faktörleri konusunda duyarlı olmak 15. Tehlikeli durumlarda ilgilileri bilgilendirmek 16. Tehlikeli durumları dikkatle algılayıp değerlendirmek 17. Temizlik, düzen ve işyeri tertibine özen göstermek 18. Yenilikçi olmak ve mesleki gelişmelere açık olmak 4. ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE BELGELENDİRME Kereste İmalatçısı (Seviye 3) meslek standardını esas alan ulusal yeterliliklere göre belgelendirme amacıyla yapılacak ölçme ve değerlendirme, gerekli şartların sağlandığı ölçme ve değerlendirme merkezlerinde yazılı ve/veya sözlü teorik ve uygulamalı olarak gerçekleştirilecektir. Ölçme ve değerlendirme yöntemi ile uygulama esasları bu meslek standardına göre hazırlanacak ulusal yeterliliklerde detaylandırılır. Ölçme ve değerlendirme ile belgelendirmeye ilişkin işlemler Mesleki Yeterlilik, Sınav ve Belgelendirme Yönetmeliği çerçevesinde yürütülür.
Ağaç Yaşı
Kesilmiş bir ağaç gövdesi üzerindeki halkaları çoğumuz biliyoruz. Bir ağacın yaşını belirlemek için öncelikle bu halkalardan yararlanırız. Aslında bu halkalar ağacın yaşı yanında daha birçok önemli bilgi barındırır. Ağaç halkalarının varlığı mevsimlerle yakından ilişkilidir. Mevsimsel farklılıkların bulunduğu kuzey yarıkürede büyüme sürekli olmayıp, ilkbaharla birlikte hızlanır, yazın azalır. İşte bu büyüme hızı farklılğından dolayı ilkbaharda oluşan odun dokuları açık renkli, yazın oluşan odun dokuları ise koyu renkli halkalar şeklinde görülür. Bu durumda bir açık ve bir koyu renkli halka bir yıllık bir büyümeye karşılık gelir. Yıllık halkalar diye bilinen bu halkaların sayısı ağacın yaşını vermektedir. Yıllık halkaların bize sunduğu bilgiler ağacın yaşı ile sınırlı değildir. Bu halkalar yardımıyla; Arkeolojik kalıntıların tarihlenmesi Geçmişte oluşan erozyon ve çökelim hızının belirlenmesi Radyoaktif karbon yoluyla saptanan yaşların doğrulanması Önemli orman zararlarının veya yangınların gerçekleştiği tarihlerin anlaşılması Geçmişte yaşanan iklim değişikliklerinin ortaya konması mümkün olur… Çok genel olarak yıllık büyüme halkalarının yardımıyla geçmişte yaşanmış tüm bu olayları belirlemeye çalışan bilim dalına Dendrokronoloji denmektedir. Yaşayan dikili haldeki bir ağacın yaşı Artım Burgusu denilen bir alet yardımıyla bulunur. Ormancılık çalışmalarındaki mühendislik esasları çerçevesinde yapılan ölçüm işlemlerinde bu alet çok işimize yaramaktadır. Bu artım burgusu; yaşı ölçülecek ağacın gövdesinin yerden 1.30 m yüksekliğindeki bölgesinde, ağacın gövdesine çevirmek suretiyle sokulur. Daha sonra halka kaşığı yardımı ile ağaca zarar vermeden bir yaş halkası çubuğu dışarıya çıkarılır. Ve bu çubuk üzerinden ağacın yıllık halkaları kolayca sayılır. Tabi bu işlemin daha birçok teknik ayrıntıları bulunmaktadır. Bazı ağaç türlerinin çok uzun yıllar yaşayabildiğini biliyor musunuz? Dünyanın saptanmış en yaşlı ağacı Sierra-Nevada’nın (Kaliforniya-ABD) kuzeybatı yamaçlarında denizden 3275 m. yüksekte yetişmiş bir çam ağacıdır. (Pinus longaeva) 1963-1964 yıllarında yapılan tespitlerle bu ağacın yaklaşık 4900 yıllık olduğu anlaşılmıştı. Bu ağaç günümüzde ne yazık ki yaşamıyor, insanoğlu’nun acımasız testeresinden kurtulmayı başaramadı..
Tomruk Kusurları Hakkında
Kereste Endüstrisinde Tomruk Kusurları Odun işleyen endüstrilerde, ana hammadde olarak odun yanında genellikle tutkal, vernik, boya gibi maddelerde üretilecek ürün türüne göre kullanılmaktadır. Dolayısıyla bu tür ürünlerin randıman ve kalitesine tomruk özellikleri yanında, üretimlerinde kullanılan diğer hammaddelerde etkili olmaktadır. Ancak hammaddesi sadece tomruk olan kereste, masif parke ve kesme kaplama gibi ürünlerde tomruk özellikleri, diğer üretim şartları sabit tutulmak koşuluyla, kalite ve randıman üzerine daha önemli bir etkiye sahip bulunmaktadır. Özellikle biçme operatörlerinin, tomruk kusur yada özelliklerine göre uygun biçme modelini belirleyememeleri kayıpları artırmaktadır. Ts En 844-2 (2000) de yuvarlak yapacak odun, genellikle yakacak odun hariç olmak üzere kesilmiş, uç kısmı alınmış ve tüm dalları budanmış ve gerektiğinde daha kısa boylara kesilebilecek ürün olarak tanımlanmıştır. Boylanmamış gövde odunu ise daha kısa boylara kesilmemiş yuvarlak yapacak odundur. Boylanmamış gövde odunun en kaliteli kısmı kök kısmına yakın olan tarafıdır. Çünkü ağaçta uç kısmına (taç) doğru gidildikçe, budakların çapı ve miktarı artmaktadır. Boylanmamış gövde odunun kalın ucundan elde edilen tomruğa Dip Tomruğu denir. Soyma kaplama üretiminde ve mobilyada kullanılacak kaliteli kereste bu kısımdan üretilir. Uç tomruğu boylanmamış gövde odunun ince ucundan üretilen tomruktur. Uç Tomruğu yonga levha sanayi için daha uygun bulunmaktadır. Boylanmamış gövde odunun, dip tomruğu ile uç tomruğu arasında kalan kısımdan üretilenlere İkinci Tomruk yada Ara Tomruk denilmektedir. Tomrukların boyutlandırılması ile ilgili yapılan işlemlerde tomruklama olarak isimlendirilmektedir. 2. Tomruk Kusurları ve Kereste Üretiminde Etkileri: Tomruklama işlemi, gövdede mevcut kusurlar da dikkate alınarak, maksimum kereste verimi elde edilecek şekilde yapılmalıdır. Ayrıca bir ağacın en kaliteli kısmı toprağa yakın olan tarafı olduğu için tomruklama işlemine dip kısmından başlanmalıdır. Biçme makinesi operatörleri, biçme öncesi tomrukların özelliklerini; a- Tomruğun formunu (silindirik, eğri) b- Kabuk yüzeyini (düzgün veya çatlaklı, düzgün veya spiral lifli, budaksız veya budaklı, böcek yeniği, şişlikler, ikiz özlülük, donma çatlağı, urlar vb.) c- Tomruk enine kesitini (dar veya geniş yıllık halkalı, eksantrik büyüme, öz veya halka çatlağı, çürüklük, renklenme) inceleyerek üç ana gruba göre sınıflandırmalıdırlar. 2.1. Çürük Kovuk: Mantarların neden olduğu bir kusurdur. Genellikle bu kusura sahip dikili ağaçların diri odun kısmı daha sağlam kalmaktadır. Bazı çürük kovuklar ağaç kesilmeden anlaşılamamaktadır. Kereste verimini önemli derecede düşüren etkili bir kusurdur. Öz çürüklüğü küçükse, bu tomruğun öz kısmından elde edilecek tek bir kalasta bırakılmalıdır. Öz çürüklüğünün geniş olması durumunda, çürüklük prizma kesişle uzaklaştırılmalıdır. Özellikle radyal biçilmiş kaliteli kereste üretiminde öz çürüklüğü kesinlikle uzaklaştırılmalıdır. 2.2. Renklenme: Özellikle kereste kalite verimi üzerine etkilidir. Ormanda veya fabrika depolarında hatalı depolama sonucu tomruklarda mantarlardan kaynaklanan çeşitli lekelenmeler meydana gelmektedir. Renklenme yüzeysel ise renklenmiş kısımlar tomruktan prizma kesişle uzaklaştırılmalıdır. Böylece öz odunundan kaliteli parçalar elde edilebilmektedir. Renklenme fazla ise tomruklar keskin kesişle biçilebilir. Bu durumda elde edilen parçalar 3. veya 4. sınıf kalite olmaktadır. 2.3. Yıllık Halka Düzensizlikleri: Tomruk enine kesitinde yıllık halka genişliği az veya çok farklılık gösterir. Bu farklılığın çok belirginleşmesi, dar yıllık halkaların ani olarak geniş veya geniş yıllık halkaları hemen dar yıllık halkalar takip ettiği yada halka genişliğinin devamlı değişmesi halinde bir kusur teşkil eder. Bu kusur ağaç malzemenin çalışma, sertlik ve tekstür gibi özelliklerin homojen olmadığına işarettir. Bu malzemenin işlenme ve kurutma özelliklerini etkiler. Bazı ağaçlarda yıllık halkaların dalgalı bir durum alması her kullanış yerinde bir kusur sayılmamaktadır. Örneğin; yüksek dağlarda yetişen Ladin ve Göknar’da rastlanan dalgalı liflilik dolayısıyla meydana gelen yıllık halka dalgalılığı teğet kesitte güzel şekiller oluşturduğundan dekoratif bakımdan kullanılan ağaç malzemede faydalı bir özellik sayılmaktadır. Yer yer içeriye doğru girintili yıllık halkalara sahip Ladin aynı zamanda yaylı müzik aletleri yapımında makbul bir malzeme teşkil etmektedir. Yukarıdaki kullanış yerleri dışında yıllık halkalardaki dalgalılık yüzey işlemlerini güçleştirmesi ve geniş yüzeyli kerestelerde çok sayıda liflerin kesilerek bölünmesi dolayısıyla bir kusurdur (Berkel 1970). 2.4. Budaklar: Ağaç malzemenin kullanılışında teknik bakımdan çeşitli sakıncalar meydana getirdiğinden çürüklüklerden sonra en önemli bir kusur sayılmakta ve kaliteyi düşürmektedir. Budaklar, gövdenin her yıl bir yıllık halka oluşturarak ve çap artımı yaparak genişlemesi ve dalların veya dal çıkıntılarının gövde odunu içerisine gömülmesiyle oluşmaktadır. Yaşayan bir dalın gövde içerisine gömülmesi ile meydana gelen budaklar, dalın etrafındaki gövde odunu ile kaynaşmış olması nedeniyle, kaynamış budak adını alır. Doğal dal temizliği ile ölü ve kuru dalın koparak düşmesi, gövde üzerinde bıraktığı kuru ve ölü dal çıkıntısının artım yapan ağaç gövdesi tarafından örtülerek gövde içerisine gömülmesi ile oluşan budaklara ise düşen budak denmektedir. Bu tür budaklar gövde ile kaynaşmamış olması, gövde odununa göre daha yoğun bulunması ve kuruma sonunda daha fazla daralması nedeniyle düşerek kerestede boşluk bırakırlar. Bu husus daha çok İ.Y.A. için geçerlidir. En fazla Ladin, Göknar ve Melez’de bulunur. Budaklar aynı zamanda ağaç malzemenin gerek statik ve gerekse özellikle dinamik direnç özelliklerini düşürücü bir etki yaparlar. Odunda renk yeknesaklığını bozar. Odun malzemenin işlenebilme özellikleri üzerine olumsuz etkileri yanında bıçak ve testerelerin körelmesine neden olurlar. Kabuk üzerindeki bazı belirtiler gövde içerisinde budakların bulunduğunu gösterir. Bu belirtiler ince ve düzgün kabuklu ağaç gövdelerinde kabuk üzerinde “Çinli bıyığı” şeklindeki belirtiler (Kayın, Kavak, Huş), kaba kabuk pullarına sahip ağaç gövdelerinde ise “kabuk gülleri” (Meşe) gövde içerisinde bulunan budaklara işarettir. Eğer kalın budaklar tomruğun bir tarafında yoğun olarak bulunuyorsa öncelikle budaksız tarafından biçilmeye başlanmalıdır. 2.5. Eğrilik: Eğri tomruklar kereste verimini düşürür ve işletme masraflarını artırırlar. Ancak bazı kullanım yerlerinde örneğin; sandal ve tekne yapımında kestane tomruklarında eğrilik aranan bir özellik olabilmektedir. Mümkünse eğri tomruklar sulamalı keskin kesişle biçilmelidir. Tomruğun eğri kısmı yukarı yada aşağı bakacak şekilde tomruk arabasında tespit edilip bu şekilde biçilerek kereste üretilmelidir. 2.6. Çatlaklar: Ağaç malzemede çatlamalar, kuruma sonucu liflere paralel, radyal ve yıllık halkalara teğet yönlerde çalışmanın farklı bulunması, şiddetli soğuk (don) veya sıcaklık, rüzgarın döndürücü etkisi gibi çeşitli nedenlerle meydana gelmektedir. a. Çevre Çatlağı: Kesimden sonra kabukları soyulmuş bulunan ağaç gövdelerinde kuruma esnasında odunun yıllık halkalara teğet yönde daha fazla çalışması dolayısıyla çevrede ve liflere paralel yönde olmak üzere çok sayıda çevre çatlakları meydana gelmektedir. Derin çevre çatlakları kereste üretiminde tomruklardan kalın kapak tahtalarının çıkarılmasına ve dolayısıyla ana ürün kaybına neden olmaktadır. Küçük ve orta büyüklükteki çatlaklar kenar veya kapak tahtalarında bırakılmalıdır. Daha derin çatlaklar ise biçme hattında kalacak şekilde testereye verilmelidir. b. Öz Çatlakları: Kesimden sonra ağaç gövdenin kuruması ve üç farklı yönde farklı çalışması dolayısıyla enine kesitlerden başlamak üzere özden itibaren çevreye doğru radyal yönde uzanan öz çatlakları meydana gelmektedir. Tomrukların kullanış değerini düşürürler. Yaz kesimlerinde Kayın, Meşe, Kızılağaç, Okaliptüs’de bu olaya fazla rastlanmaktadır. Bu tür çatlakların fazla ilerlemesi kereste verim ve kalitesini düşürür. Bu tip tomrukların biçilmesinde, en derin çatlak biçme hattında kalmalı veya biçme hattından daha geniş bir çatlak ise bir kalasta bırakılmalıdır c. Halka Çatlağı: Bu tür çatlaklar halka şeklindedir. Yıllık halkaya paralel yönde uzanırlar. Özellikle Meşe ve Göknar’da rastlanırlar. Biçilmesinde küçük halka çatlakları mümkünse bir parçada bırakılmaya çalışılmalıdır. d. Donma Sonucu Oluşan Çatlaklar: Özellikle Meşe, Karaağaç, Dişbudak, Kestane, Ceviz ve nadir olarak Kayın ve Göknar’da görülür. Genç ağaçlardan ziyade yaşlı ağaçlarda rastlanır. Ağaçta çatlama meydana geldiğinde silah sesine benzer bir patlama işitilmektedir. Çatlakların boyu bazen bir kaç metreyi bulmaktadır. Gövdenin dış tarafında dışarıya çıkık bir oluk teşkil eder. 2.7. Lif Kıvrıklığı (Spiral Liflilik): Bu olayda lifler ağaç gövdesi eksenine paralel olacak yerde, küçük veya büyük bir açı teşkil etmek suretiyle spiral şeklinde gövde etrafında dolanmaktadır. Spiral lifli tomruklarda kereste biçme sırasında düzgün lifli gövdelere nazaran çok daha fazla sayıda lifler meyilli olarak kesilip bölünmekte ve böylece biçilmiş malzemenin direnci azalmaktadır. Spiral liflilik malzemenin yarılma kabiliyetini de azaltmakta olup ayrıca yüzey işlemlerini de güçleştirmekte ve çeşitli kullanım yerlerinde işlenme yeteneğini etkilemektedir. Fazla lif kıvrıklığına sahip tomruklardan elde edilen keresteler yapıda taşıyıcı elaman olarak kullanılmamalıdır. Bu tür tomruklardan elde edilen kerestelerin kalınlıkları 40 mm.’den az olmamalıdır. Aksi halde üretilen mal kolaylıkla çatlayarak parçalara ayrılabilir. Bunun dışında tomruk veya kerestelerin biçilmesinde kesiş yönünün lif yönüne paralel olması gerekirken meyilli bir şekilde kesilmesiyle oluşan diyagonal liflilik oluşumu görülebilir. Bu durum malzemede direncin düşmesine neden olur. 2.8. Kurt Yeniği ve Diğer Delikler: Bu tür tomruklardan elde edilen kerestelerde de kalite ve kantite randıman azalması görülmektedir. Tomrukta yüzeysel olarak böcek delikleri varsa prizma kesiş, derin böcek deliklerinde ise keskin kesiş metoduyla üretim yapılmalıdır. 2.9. Gövde Konikliği: Her tomrukta az yada çok koniklik vardır. Silindire yakın olan ve aşağıdan yukarıya doğru çıkıldıkça normal bir çap düşüşü (1 cm./m.) gösteren gövdelere dolgun veya silindirik gövde denmektedir. Bunun aksine gövdenin aşağıdan yukarıya doğru gidildikçe normalden daha fazla çap düşüşü gösteren tomruklara konik tomruk denmektedir. Kereste üretiminde verimi düşüren önemli bir faktördür. Konik tomruklardan elde edilen kerestenin direnç özellikleri, dolgun gövdelerden elde edilen kerestelere göre daha düşüktür. Gövde dolgunluğu bakımından en başta Göknar gelmekte, bunu sırasıyla Ladin ve Çam takip etmektedir. 2.10. Oluklu Gövde Oluşumu: Bazı ağaç gövdeleri enine kesitte daire şeklinden ayrılarak kaba, girintili, çıkıntılı ve çevrede oluklu bir durum almaktadır. Oluklu gövde oluşumu bazı ağaç türlerinde irsel olup örneğin Gürgen, Porsuk, Servi ve Karaağaç’da gövde enine kesitinde yıllık halkalar kaba dalgalı, girintili çıkıntılı ve gövde yüzeyi olukludur. 2.11. İki Özlülük: İki veya daha fazla sayıda özlü gövdelerin direnç özellikleri normal gövdelere göre farklı ve değeri düşük bulunmaktadır. Bu gibi gövdeler keresteyle biçilmesinde dağılırlar. Keskin kesişle yapılan üretimde küçük çap testere levhasına paralel olmalıdır. İki gövdenin birleşme noktasında üretilen iç kabuklu kereste tasnife alınmamalıdır. Keskin kesiş yöntemiyle kereste üretilecekse, reaksiyon odunu bulunmayan oval enine kesite sahip tomruklarda, daha geniş tahta elde etmek için enine kesitin büyük çapı, testere levhasına paralel olmalıdır. Reaksiyon odunu oluşumu varsa, büyük çap testere levhasına dik olmalıdır. Yanları alınmış kereste üretmek için prizma kesiş yapılıyorsa, reaksiyon odunu bulunmayan oval enine kesitlere sahip tomrukların biçilmesinde, birinci kesişte küçük çap testereye paralel olmalıdır. Böylece elde edilen prizmadan keskin kenarlı daha geniş tahta üretmek mümkün olur. Reaksiyon odunu bulunan tomrukların prizma kesişle biçilmesinde, ilk kesişte büyük çap testereye paralel olmalıdır. Bu şekilde yapılan üretimlerde elde edilen her tahtada reaksiyon odunu oluşumu görülmez. Fazla miktarda eksantrik olarak gelişmiş gövdeler düşük değerli olup yıllık halka genişlikleri, ilkbahar ve yaz odunu genişlikleri düzensizdir. 2.12. Eksantrik Büyüme: Eksantriklik, özü enine kesitin merkezinde bulunan oval büyüme ve özün çevreye doğru kaçık olduğu reaksiyon odunu oluşumu olarak, iki şekilde görülmektedir. Her iki oluşuma göre, tomrukların şerit testere makinesinde biçilmesinde farklı yol izlenmelidir. İğne yapraklı ağaç tomruklarında görülen reaksiyon odununa “basınç odunu”, yapraklı ağaç tomruklarında görülen reaksiyon odunu oluşumuna ise “çekme odunu” denmektedir. Basınç odunu ihtiva eden tomruklardan mümkünse kalın keresteler biçilmelidir. Ayrıca bu tür tomrukların biçme öncesi tomruk arabasında tespit edilmesinde sıkıştırma işlemi hatasız taraftan yapılmalıdır. Yani öncelikle basınç odunu kısmı biçilmelidir. Çünkü basınç odunu kısmının sıkıştırma kancalarıyla tespit edilmesi zordur. Çekme odununa sahip tomrukların biçilmesinde testere levhası sıkışmakta ve testere dişleri, lifleri kesme yerine koparmaya meyillidir. Bunu önlemek için çekme odunu biçilmesinde her zaman iyi bilenmiş keskin testereler kullanılmalıdır. 2.13. Çeşitli Yaralar: Fırtına, kar, dolu, yıldırım gibi iklimsel faktörler yanında hayvanlar ile taşıma araçları ve insanların neden olduğu bir kısım yaralar tomrukta kaliteyi düşüren faktörlerdir. 3. SONUÇ Kerestenin kalite özellikleri üzerine, kalınlık farklılığı, yüzey pürüzlülüğü, eğri biçme ve ondülelilik gibi üretim kusurları yanında böcek deliği, renklenme, budak, çatlak, çürüklük ve lif kıvrıklığı gibi odun özelliklerine ait kusurların oranına göre üretilen kerestenin kalite sınıfı azalmaktadır. Odun özelliklerine ait kusurların oluşumu genelde tomruğun yetişme şartları yanında kesimden sonra ormanda yada fabrikada depolanması şartlarına bağlıdır. Her iki durumda da oluşan kusurların, kereste üretim aşamasında özellikle ana makine operatörleri tarafından, kontrol edilerek tanınması ve tomruk kusur yada özelliklerine göre yukarda belirtilen şekillerde biçilmesi kerestenin özelliklerini iyileştirmesi bakımından gereklidir.
Kereste Kurutma İşlemi
Kurutma işlemi ya açık havada ya da sıcaklığı denetlenen fırınlarda yapılır. Açık havada kurutma işlemi bir aydan bir yıla kadar sürebilir. Açık havada kurutulan kerestede yüzde 25 kadar su kalabilir. Kurutma fırınlarında ise bu işlem iki haftadan kısa bir sürede tamamlanır ve su miktarı yüzde 6′ya kadar düşürülebilir. Yer döşemesinde ve mobilyacılıkta bu tür fırınlanmış kereste kullanılır. Genel yapı işlerinde kullanılacak kereste de ise yüzde 15 su bulunması kabul edilebilir.
Plywood Hakkında
PLYWOOD * HAFİF FAKAT YÜKSEK DAYANIMLI, * RAHAT KULLANIMLI, * ÇEVRE DOSTU, * UYGULAMASI GENİŞ ALANLARA SAHİP, bir malzemedir. Plywood ağaç tabakalarından oluşan bir paneldir.Plywood çok iyi mekanik dayanıklılığa sahip olmasına karşın hafif olan bir malzemedir.Katman sayısı genelde tek sayı olacak şekilde üretilir.Dış katmanlar genellikle panelin uzun ölçüsüne paralel yöndedir.Birbirini izleyen katmanlar birbirine dik olacak şekilde yapıştırılır.Bu üretim şekli dayanımı artıran vibrasyonla oluşacak şok etkilere karşı koyan bir yapıdır. Plywood deyimi veneer plywood dışında blackboard ve laminboard içinde kullanılmaktadır. PLYWOOD KULLANIM YERLERİ İNŞAAT İŞLERİNDE * Kalıp işlerinde, * İskele platformlarında, * İç bölme ve çatı kaplama işlerinde, * Zemin ve parke endüstrisinde, MOBİLYA İŞLERİNDE * Kapı , * Raf, * Ahşap sandalye ve masa yapımında, * Ofis mobilyalarında, ULAŞTIRMA VE GEMİ İNŞAATINDA * Tır dorselerinin zemin ve yan cidarlarında, * Konteynırların zeminlerinde, * Vagonların zemin ve yan cidarlarında, * Hayvan taşıma araçlarında, * Otobüslerde, * Gemilerin kargo bölümlerinde, PAKETLEME * Malzeme neme ve kimyasal malzemeye dayanımı yüksektir, * Diğer malzemelere göre daha ucuzdur, keresteye göre pahalıdır, * Daha dayanıklı ve hafiftir, * Güvenli ve hijyendir, * Yeniden kullanılabilir ve çevreye minimum zararı veren bir malzemedir, * Her türlü paketlemede kullanılabilir. DİĞER KULLANIM YERLERİ * Oyuncaklarda, * Oyun salonlarında, * Müzik enstrümanlarında, * Müzik kolonlarının yapımında, * Trafik işaretleri,reklam panoları ve kent mobilyalarında, * Bahçe kulübelerinde, * Basketbol panyaları ve paten platformlarında, * Duvar tırmanma panolarında, * Tribün,sahne ve gösteri inşaatlarında, * Mutfak tezgah üstü ve tezgah alınlarında, * Tekstil makinası masalarında ve kesim tezgahlarında Plywood ağaç tabakalarından oluşan bir paneldir.Plywood çok iyi mekanik dayanıklılığa sahip olmasına karşın hafif olan bir malzemedir.Katman sayısı genelde tek sayı olacak şekilde üretilir.Dış katmanlar genellikle panelin uzun ölçüsüne paralel yöndedir.Birbirini izleyen katmanlar birbirine dik olacak şekilde yapıştırılır.Bu üretim şekli dayanımı artıran vibrasyonla oluşacak şok etkilere karşı koyan bir yapıdır.İnşaat plywood la daha sağlıklı ve daha randumanlı olmaktadır.Kullanım fazlalığı sayesinde de daha ekonomik olmakta ve birçok yerde sıva maliyetinden yapımcıyı kurtarmaktadır.İnşaatların kalıp döşeme süreleride azalmaktadır PLAYWOOD NASIL KULLANILIR ; Plywood ahşaptan yapılan kontrplak bir malzemedir.Yüksek basınçla tutkallı olarak ahşap tabakalar preslenir.Üzeri su geçirmez film kaplıdır.Plywoodun kalitesi kullanılan ahşap tabakalrın sertliğine ve dayanıklılığına,kullanılan tutkal kalitesi ve miktarına,press sırasında uygulanan basınca ve fenolik filmin kalitesine göre değişir.Kullanılan tutkal WBP (Wheather Boil Proof) cinsi olmalıdır.Dış kullanım için hava şartlarına dayanıklı olmasını sağlar.Kullanılan ağaç cinsi Birch(Huş) olursa dayanıklı ve sağlam olur.Vietnam veya Çin malı kavaktan yapılma çeşitler de piyasada satılmaktadır.Uygulanan press önemlidir.Kullanılan malzemeyle birlikte plywoodun kalitesini belirleyen önemli unsurlardan biridir.Plywood alırken teknik dökümanında dikkat edeceğiniz en önemli hususlardan biri plywoodun yoğunluğu olmalıdır.450-500 kg/m3 olanı da vardır.675 kg/m3 olanı da vardır.Tabii bunların arasında fiyat farkı olacaktır.Kullanım amacınıza göre seçiminizi yapmalısınız.Plywood kesilince tekrar kullanım olanağı çok azalan bir malzemedir.Kestiğiniz ve deldiğiniz oranda yıpranması da çok artacaktır.Kesilmesi gereken yerlere plywood kullanmak pahalı olbilir.Tabi brüt beton isteniyorsa ve bu inşaat maliyetlerinde göze alınmışsa kullanılabilir.Ancak keserek kullanılacak olan yerlere kaliteli plywood kullanılmaz.Çok kere ve kesilmeden veya keserek ama modül oluşturarak yapacağınız kalıpta mutlaka kalitelisini kullanın ucuz alırsanız bilin ki bir daha almak zorunda kalcaksınız ve daha maliyetli olacak. Plywoodu korumak için: 1)Mutlaka her kullanımdan sonra temizlenip yağlayıp istifleme yapmak gerekir. 2)Mazot veye yanmış yağlar yerine özel kalıp yağı kullnınız. 3)Gereksiz fazla çivi kullanmamak gereklidir. 4)Zaiyatı kontrol altına almak için sahaya ihtiyaçtan fazla plywood vermeyiniz.Aksi taktirde kısa süre sonra ustalar daha önce aynı yerlere kesmiş oldukları plywood parçasını yukarı katta aynı yere çakacağına eline geççirdiğini keser ve aşırı zaiyat yapar. Taşeronlara kullanılması gerektiği kadarını teslim edin. Sözleşmeye de gerekli verilecek miktarı yazın . Sahada kendi kalfanız dahi olsa kesme motorunu şantiye şefi izniyle sahaya çıkarttırın.Yoksa elinizde bir plywood mezarlığı kalır. 5)Gereksiz açılmış delikler varsa macunla kapattırın.Plywood kenarları akrilik boya ile boyanabilir. 6)Söküm yapılrken manelayla tabakaların ayrıştırılmamasına dkkat edilmesi için taşeron veya saha kalfasını uyarın. 7)Plywooda açılan tierot delikleri standart olmalıdır.Daha sonra heryerde aynı sisitem uygulanmalı.İnşaat kalfalarının bütün şantiyelerde aynı standardı uygulamasını sağlayın ki daha sonra malzeme alışverişi yapılabilsin.
Emprenye Nedir
Emprenye, çeşitli yöntemlerle ahşabın bünyesine değişik kimyasal maddelerin emdirilmesi işlemidir. Bu işlemle ahşabı mantar, böcek,termit,deniz kurdu gibi zararlılardan koruyarak ahşabın hizmet ömrü en az 10 kat arttırılmaktadır. Emprenye işlemi, ahşabın türüne, kullanılacağı ortama ve beklenen hizmet ömrüne bağlıdır. Esas olarak emprenye işleminin seçiminde 2 temel kullanım alanı gözönüne alınmalıdır: Toprak ile temas halinde olan ahşaplar (zemin seviyesindeki ahşaplar) ve toprak ile teması olmayan ahşaplar (zemin seviyesi üzerindeki ahşaplar). Emprenye işlemi her tür inşaat uygulamaları, cephe kaplaması, bahçe mobilyaları, çit, veranda,pergole, iskele,marina,çocuk oyun alanları, tarım alanları vb.’de kullanılacak ahşaplar için uygulanır. Vakum-basınç yöntemi; Emprenye işlemi özel olarak tasarlanmış emprenye tesislerinde yapılır ve aşağıdaki aşamalardan geçerek sonlanır: (1) İlk vakum: Bu işlem ahşabın hücrelerindeki havayı boşaltmak ve emprenye maddesini daha iyi emmesi için yapılır. (2) İlk vakumdan sonra TANALITH E emprenye kazanına doldurulur ve basınç işlemi başlatılır. (3)Basınç uygulaması yaklaşık 1-1.5 saat süresince veya gerekli emprenye maddesi miktarı emdirilene kadar devam eder. (4) Basınç süresi tamamlandığında TANALITH E emprenye kazanından boşaltılır ve son vakum işlemi başlar. (5) Son vakum: Ahşabın bünyesinde ve yüzeyindeki fazla TANALITH E’nin geri alınması için son vakum işlemi yapılır.
Kereste Tomruk Terimleri
KERESTE STANDARDİZASYONU İLE İLGİLİ TANIMLAR Kereste endüstrisi ile ilgili standartlarda olan fakat uygulamada yanlış kullanılan bazı terimler aşağıda açıklanmıştır. Kereste; odunların biçilmesi, kesilmesi veya yarılması ve yontulması suretiyle elde olunan parçadır [1, 2]. Parça; birbirine paralel karşılıklı en az iki yüzü bulunan kerestelerden bir tanesidir [1, 2]. Yüz; kerestenin uzunluk ekseni doğrultusundaki yüzeylerinden daha geniş ve birbirine paralel olan karşılıklı iki yüzeydir. Enine kesiti kare biçiminde olan kerestede yüzeylerin dördü de yüz sayılır [1, 2, 3]. Dış yüzey; tomruğun özüne daha uzak olan yüzeydir [3]. İç yüzey; tomruğun özüne daha yakın olan yüzeydir [3]. Kenar; iki yüzeyin veya bir yüzeyle bir yanın kesiştiği hattır [1, 2, 3]. Sulama; yanları alınmış kereste kenarlarında görülen yuvarlak odun yüzeyidir. Kabuklu veya kabuğu düşmüş olabilir [2, 4, 5]. Sulamalı kenar; bir veya daha fazla yerde sulama bulunan kenardır [3]. Keskin kenar; sulama bulunmayan kenardır [3]. Yan; dörtgen kesitli kerestenin karşılıklı en dar yüzeyleridir [1, 2, 3]. Baş; liflere dik doğrultuda iki en kesit yüzeyidir [2, 3]. Boy; parçanın iki başı arasındaki en kısa uzaklıktır [2, 3]. Genişlik; yanlar arsında uzunluk eksenine dik doğrultuda ölçülen uzaklıktır [2]. En dar genişlik; sulamalı kerestenin en dar yüzeyindeki kısmından ölçülen genişliğidir [3]. Kalınlık; yüzler arasında yüzlere dik olarak ölçülen uzaklıktır [1, 2]. Çap düşüşü (koniklik, gövde düşüklüğü); Gövde üzerinde dipten itibaren uca doğru 1 metre gidildiğinde çapın düşüş miktarını göstermektedir. Bu miktar; belirli bir l aralığında ölçülen iki çap arasındaki farkın bu aralığa oranlanması ile hesaplanmaktadır. Ağaç yaşı, ağaç cinsi, büyüme şartları ve tacın büyüklüğü ile ilgilidir [6, 7]. Anma boyutu; parçanın anılan veya biçme duyarlılığına bakılmaksızın standardize edilmiş rutubette belirtilen boyutudur [1, 2, 4, 5]. Gerçek boyut; parçanın ölçme sırasında bulunan boyutudur [1, 2, 4, 5]. Biçme boyutu; biçme sırasında uygulanması gereken boyuttur. Çekme nedeni ile boyut değişmesi göz önünde tutularak, sonradan anma ölçüsüne eşit olması sağlanacak şekilde düzenlenir [1, 2, 4, 5]. Tahta; kalınlığı 10 mm ile 35 mm, genişliği 80 mm ile 350 mm arasında değişen kerestedir [8]. Kalas; kalınlığı 40 mm ile 100 mm, genişliği 80 mm ile 350 mm arasında değişen kerestedir [8]. Kadron; enine kesiti 30×30 mm, 40×40 mm, 50×50 mm, 60×60 mm ve 70×70 mm olan kerestedir [8]. Lata; genişliği 50 mm, kalınlığı 20 mm ile 40 mm arsında değişen kerestedir [8]. Çıta; genişliği 25 mm, kalınlığı 10 mm ile 20 mm arasında değişen kerestedir [8]. İğne yapraklı kereste; iğne yapraklı odunlardan elde olunan kerestedir. Bunlara aynı zamanda yumuşak kereste de denir [1]. Sert kereste; yapraklı ağaç odunlarından elde olunan kereste. Bunlara aynı zamanda yapraklı kereste de denir [2]. Yanları alınmış kereste; yanları yüzlere tamamen veya sulama sınırı içersinde dik olan kerestedir [1, 2, 4, 5]. Yanları paralel alınmış kereste; her iki yanı birbirine paralel olan kerestedir [1, 2]. Yanları paralel alınmamış kereste; yanları birbirine paralel olmayan (konik) kerestedir [1, 2, 4, 5]. Bir yanı alınmış kereste; bir yanı yuvarlak odundan çıktığı gibi bırakılan diğer yanı alınmış kerestedir [1, 2]. Yanları alınmamış kereste; iki yanı yuvarlak odundan çıktığı gibi bırakılmış kerestedir [1, 2, 4, 5]. Radyal kereste (aynalı kereste); kereste enine kesitinde yıllık halkaların kereste yüzeylerine çıkış açısı 450’den büyük olan kerestedir [2, 4 , 5]. Teğet kereste; kereste enine kesitinde yıllık halkaların kereste yüzeylerine çıkış açısı 450’den daha küçük olan kerestedir [2, 5]. Verev kereste; kereste yanlarının liflerin gidişi (uzunluk ekseninin) doğrultusunda alınmayarak liflerin (uzunluk ekseninin) gidişi ile bir açı yapacak şekilde alınması neticesi elde edilen kerestedir [2, 5]. Havlı kereste; yüzeyleri fazla lifli (pürüzlü) olan ve derin rendelenmeyi gerektiren kerestedir [2, 5]. Kaba kereste; ileri seviyede makineyle işlenmemiş, belirli toleranslarla biçilmiş kerestedir [3]. Artık; tomruğun keresteye biçilmesi, kerestenin işlenmesi ve onarılması sırasında oluşan ve standartlarındaki boyut ve özellikler dışında kalan ıskarta mal, testere talaşı, kapak, kırıntı, kerestecik, takoz parçası veya parçacığıdır [9]. Iskarta mal; standartlarında belirtilen boyutlarda olmakla birlikte, onarılsa da taşıdığı görünüş özellikleri bakımından standartlarında belirtilen sınıflardan hiçbirine girmeyen parçadır [9]. Testere talaşı; biçme sırasında testere dişleri tarafından çıkarılan parçacıklardır [9]. Kapak; tomruğun keresteye biçilmesi sırasında oluşan bir tarafı biçilmiş, diğer tarafı doğal olarak yuvarlak, biçilmiş yüzle yuvarlak yüz arsındaki en büyük yükseklik kalın başta en çok 40 mm ince başta en çok 15 mm, genişliği en az 8 cm, boyu en az 1 m olan artıktır [9]. Kırıntı; kereste yanlarının alınması ve işlenmesi sırasında oluşan ve ufak mal, parkelik, çıta üretim olanağı bulunmayan parçadır [9]. Kerestecik; boyu iğne yapraklılarda 1 m den kısa ve 21 cm den uzun olan, doğrudan doğruya kereste olarak kullanılması olanağı bulunmayan parçadır. Bu parça, tomruk keresteye biçilirken veya kerestelerin sınıflarına göre onarılması sırasında oluşur [9]. Takoz; tomruk ve kereste başlarının kesilmesi sırasında yuvarlak veya köşeli olarak oluşan ve boyu en çok 20 cm olan parçadır [9]. KAYNAKLAR 1.TS 1485 (Şubat 1974): İğne Yapraklı (Yumuşak) Keresteler (Terimler, Tarifler ve Ölçme Metotları), T.S.E. Ankara. 2.TS 697 (Kasım1974): Yapraklı (Sert) Keresteler (Terimler, Tarifler ve Ölçme Metotları), T.S.E. Ankara. 3.TS EN 844-3 (Nisan 2000): Yuvarlak ve Biçilmiş Yapacak Odun (Kereste)-Terimler-Bölüm 3: Biçilmiş Yapacak Odun (Kereste) İle İlgili Genel Terimler, T.S.E. Ankara. 4.ÇOLAKOĞLU, G. 1996: Kereste Endüstrisi, K.T.Ü. Orman Fakültesi, Basılmamış ders notları, Trabzon. 5.KANTAY, R. 1988: Kereste Endüstrisi, İ.Ü. Orman Fakültesi, Basılmamış ders notları, İstanbul. 6.KALIPSIZ, A. 1999: Dendrometri, İ.Ü. Yayın No: 3194, O.F. Yayın No: 354, İstanbul. 7.BOZKURT, A.Y.; ERDİN, N. 1997: Ağaç Teknolojisi, İ.Ü. Yayın No: 3998, Fakülte Yayın No: 445, ISBN 975-404-449-X. 8. TS 51 (Ocak 1987): Kereste-Ladin ve Göknar Keresteleri-Genal Amaçlar İçin, T.S.E. Ankara. 9. TS 654 (Mart 1975): Kerestelik Tomrukların Biçilmesi Sırasında Oluşan Artıklar, Kayıp ve Randıman (Terimler, Tarifler, Ölçme Metotları, Randıman ve Kayıp Oranları, Saptama ve Hesaplama Kuralları), T.S.E. Ankara.
Ahşap Bakımı
Ahşabı tahrip eden canlıların yaşayıp gelişebilmesi için oksijen, ısı ve suya ihtiyaçları vardır.Bu nedenle ahşap kuru tutulursa (nem oranı %20′ nin altında) çürüme belli bir ölçüde kontrol altına alınabilir. Gerçektende dayanıksız bir ağaç türü olan akça ağaçtan yapılmış olan tabutlar Mısır Piramitlerinin kuru ve sıcak ortamında günümüze kadar sağlam kalabilmiştir. Eski Türk evlerinde saçakların geniş tutulmasının bir nedeni ahşap cepheyi yağmurun etkisinden korumaktır. Hizmet ömrü boyunca ahşap malzemeyi kuru tutmak çok zordur. Dışarıda kullanılan ahşap, yağışlar nedeni ile, bina içinde kullanılan ise hatalı su tesisatı, akan dam ve yoğunlaşma nedeni ile ıslanıp, rutubeti,çürüme ortamı için uygun bir düzeye kolayca gelebilir. Ahşabın kuru tutulduğunu varsaysak bile yaşayıp gelişmesi için gerekli suyu uzun mesafeden taşıyan “Kuru Çürüklük”mantarlarının, termitlerin tahrip edici faaliyetlerini durduramayız. Ahşabın kuru tutmak için başvurulan yöntemlerden biri de yüzeyi su geçirmeyen bir tabaka ile örtmek yani boyamaktır. Ancak ahşap çalıştığında boya tabakası kısa zamanda çatlar. Bu çatlaklardan giren su ahşabı ıslatır ve daha da kötüsü, üzerindeki boya tabakasından dolayı buharlaşıp çıkamayarak mantarların gelişmesi için ideal bir ortamın oluşmasında neden olur. Dış cephede kullanılan ahşaba macun uygulanması ve su buharı geçirmezliği yüksek boyaların kullanılması bu nedenle sakıncalıdır. Dış Cephede ahşabın üzerine macun sürülmemeli ve nefes alan ahşap boyaları kullanılmalıdır.
Neden Kereste
1 – Ahşabın ağırlığı az olduğundan temele binen yükte azdır. 2 -Ahşap malzemeler farklı iklim koşullarına dayanabilir. İşlem görmüş tahtalar dahi kullanılabilir. Çelik bir yapı 10 dakika da çökebilirken ahşap yapılar bize en az bir saatlik bir sürede kaçarak kurtulmaya zaman tanıyor.Ahşap kimyasal sıvılar ile işlenerek böcek tahribatı ve çürümesi tamamen önlenebilen bir malzemedir. 3 – Ahşap montajı insan gücü ile yapılabilir. Diğer malzemelere göre hava koşullarından etkilenmez. Aşırı sıcaklar, soğuk, kar ve yağmur ahşap haricinde tüm yapı uygulamalarına etki eder. 4 – Ahşap çok katlıdır. Bu özelliği bütün belgeleriyle kanıtlanmıştır . 5 – Montajdan sonra tam yükleme yapılabilir. Bu sayede sağlamlığı denetlenebilir. İş biten yapı ayakta ise sürekli ayakta kalmaya devam edecektir. Diğer yapı malzemelerinde daha sonradan ortaya çıkan eksik demir konulması, kaynak hatası ve kalıbın erken alınması gibi hayati önem taşıyan kötü sonuçları taşıma riski neredeyse sıfıra yakındır.Böylelikle mu malzemenin deprem riski daima sıfıra yakındır. Amerika’da konutların %90′nı ahşaptır. Büyük toplantı salonları gibi kamu kullanımındaki yerler; yangına olan direnci, dayanıklılığı ve 250 m kadar açıklığı geçme olanağı sayesinde bütün dünyada ihale ön şartı olarak kabul edilen ahşap kirişlerle örtülmektedir. 6 – 250 m22’lik ahşap bir yapının kaba montajı 5 günde bitebilir. Temelinden ise 1 ayda bitirilmesi mümkündür. Ülkemizdeki ahşap yapılarda bu süreler elde edilmiştir. Ahşap yapılar söküldüğünde daha az kayıp ile yeniden kurulabilir. Ahşabın onarım ve plan değişikliği kolaydır. Kullanıcıya ”bireysel müdahale” imkanı tanır. 7 – Ahşap çevre ile kimyasal bir dengededir. Çevreden etkilenmez ve çevreyi de etkilemez. Ahşap çevre ile uyumlu olması sayesinde yüzyıllar boyu varlığını sürdürebilir. En güzel örnek olarak 600 ve 700 yaşlarında camilerimiz gösterilebilir. 8 – Ahşap enerji dostudur. İmalinden inşaatına kadar diğer yapı malzemelerine oranla daha az enerji kullanılır. Ahşap bir evi ısıtmak için çok az enerji harcanır. 9 – Ahşaba oranla diğer yapı malzemelerinin kontrolü çok zordur. Betonun karışımından sulamasına, çakılın kalitesinden büyüklüğüne, demirin kalınlığından işleniş biçimine kadar bir çok faktörün bulunduğunu ve bu faktörlerin eldeki imkanlarla denetiminin imkansız olduğu artık kabul edilmiştir. 10 – Ahşap dünyadaki tek dönüşümlü yapı malzemesidir. Ahşabın hammaddesi kullanıldıkça çoğalır. Dünyada ahşabı kullanan ülkelerin ormanları bilinçli ekim, doğru bakım ve ekonomik değerleri kazanması sonucu yılda %1-3 oranında büyümektedir. Bu şekilde çoğaltma şansı olmayan çelik yapıların dönüşümünde ise ahşaba oranla 354 kat daha fazla enerji harcanmaktadır. 11 – Dünya halen betonarme yapıların nasıl daha sağlam yapılacağını tartışırken ahşabın bu yapılara göre ne kadar avantajlı olduğu artık bilinmektedir. 12 – Ahşap gerektiği yerde ve gerektiği biçimde, ülkemizde ve dünyada çelik, taş ve beton ile mükemmel bir uyum içinde kullanılabilir. 13 – Bir şehir ortalama 20 yıl rant ve fonksiyon farklılaşması nedeni ile kabuk değiştirir. Eğer bir şehir ahşap desteği ile doğru yapılanırsa deprem riskinden 20 yıl içinde tamamen kurtulunabilir. 14 – Toplumumuzdaki bu bilincin yerleşmesi için üniversitelerin gerekli dersleri, belediyelerin ise gerekli yönetmelik maddelerini koyduğunu göreceğiz. Sürekli olarak bu işi bilenler çoğalıyor. İnsan hayatını kurtarmak adına, enerji öncelikli, ekolojik ve sağlıklı bir gelecek için bu çalışmalar mutlaka değecektir.
Ahşap Laminasyon
Lamine ahsap eleman, degisik ölçülerdeki bagimsiz ahsap parçalarin kontrollü endüstri kosullarinda ve özel baglayicilarla tutkallanip birlestirilmesinden olusur.Lamine ahsap ile KOLON ; KIRIS , KEMER , MAKAS ve bunun gibi birçok degisik formlarda eleman üretilebilir.Lamine ahsap üretiminde Avrupa’da DIN 1052 ve Euro COD 5 standardina uyulur.Stadik-dinamik hesaplarda DIN 1052,metal baglayicilarda DIN 68141,standardi dikkate alinir. Tarihçe : Lamine ahsap teknolojisi , Otto Hetzer ile dünyada taninmis,1901 ila 1906 arasinda Isviçre ve Almanya’da ; 1907 ila 1930 arasinda ise tüm Avrupa’ ya yayilmistir.1914 yilinda Danimarka’da Hetzer lisansi ile, 1918’de Norveç’de, 1919’da Isviçre’de Brekke lisansi ile lamine kiris üretimine baslanmistir.1910 Brüksel Dünya fuari ve 1913 Lipsia Dünya fuari’nda tanitilmis ve büyük ilgi görmüstür.Hanisch ve Thompson Boat Manufacturing Firmasi ile bu teknolojiyi USA’da yayginlastimistir. Kisa zamanda sivil yapilarda,kilise insaatlarinda ,köprülerde kendini gösteren teknoloji,II.Dünya savasiyla birlikte askeri yapilarda da yaygin olarak kullanilmayabaslandi.North Dakota Uçak hangari yapisi ,1947 yilinda, 46,8 mt açiklik geçen kemer kirislerle insa edildi.1942’de Minnesota’da 52,7 mt açiklikli kirislerle bir dizi uçak hangari insa edildi.1980 ‘li ve 1990’li yillarda Amerika Birlesik Devletleri’nde köprü yapimi çok yayginlasti. Birçok tali yol köprüsü, tutkalli ahsap olarak yenilendi.Özellikle 2000 den itibaren Avrupa’da artan bir hizla kullanimi yayginlasmaktadir.2006 yilindan bu yana Avrupa Birligi ahsap kullanimini küresel isinma ve iklim degisikligine çare olarak tesvik etmektedir. Özellikleri: Çok çesitli boy ve kesitte üretmek mümkündür.Lamine kirisler , beton, çelik ve diger kargir yapi elemanlariyla kolayca birlesir. Özgün mekan tasarimina imkan tanir.Auditoryum,Tiyatro , Konser salonlari , egitim yapilari ve ürün teshir/satis yapilari gibi genis ve tek açiklikli yapilarda geodezik kubbe,normal kubbe,piramit,tonoz,vb tüm geometrik strüktürler insa edilebilir.Kati modelleme ile birebir tasarim yapilarak büyük ölçülerdeki elemanlar kapali ortamlarda üretilip , insaat mahallinde monte edilerek , yapi kalitesi, mükemmel bitisler elde edilebilir.Bizatihi kendisi dekoratif bir elemandir. Kaplama ihtiyaci göstermez.Endüstriyel ve homojen bir malzeme olmasi , mukavemet degerlerinin bilinmesi ile kolayca hesaplari yapilabilir.Hafiftir.Depreme karsi çok basarili bir yapi malzemesidir. Yangina direnci yüksektir. Yangin esnasinda tasima özelligini uzun süre kaybetmez.Yanginin ahsapta ilerleme hizi ölçülebilir oldugu için , belirli sürelee dayanikli yapilar insa etmek mümkündür. Örnegin yapinin 2 saat yangina dayanikli olmasi öngörülüyorsa , kesitler buna göre belirlenerek yapinin 2 saat boyunca yanarken çökmemesi mümkündür.Yeni gelistirilen bor kökenli boyalar ile ahsabin yanmasinin kesin olarak önüne geçilebilmektedir.Paslanmaz , nefes alir. Bu yüzden,özellikle su buhari veya kimyasal gazlarin yer aldigi ortamlar için idealdir. Mükemmel bir isi yalitim degerine sahiptir.Bakim maliyeti çok azdir.Uygun ve periyodik bir sekilde bakilmasi onu ölümsüz bir yapi elemani yapmaktadir.Akustik özelligi yüksek bir malzemedir.
Kontraplak Nedir
Plywood ve kaplama geçmişine göz atmak için tarih sayfalarını geriye doğru açmalı ve firavunların Mısır’ı yönettiği zamana dönmeliyiz. O dönemlerde, yaklaşık 4000 yıl önce antik Mısırlılar Nil Vadisi üzerine evlerini, saraylarını, tapınaklarını ve donanmalarını yaparken dikkate değer bir miktarda sedir ağacı kullanmışlardır. Ahşap kızaklarla devasa boyutlardaki taşları firavunlarının piramitlerini yapmak için taşımışlardır. Milattan Önce 1500 civarlarında bu uygarlık ahşabın başka bir kullanım şekli olan Kaplama’yı bulmuşlardır. Kaplama (ince bir ahşap katman), bir kaplamayı altta duran başka bir maddeye yapıştırılmasıdır. Bugün Ahşap kaplamanın daha karmaşık formu olan Plywood üç veya daha fazla katmanın 90 dereceye kadar değişen açılar ile birleştirilmesi ile oluşur. Ahşap Kaplama çapraz katmanlı olarak birbirlerine tutkal ile yapıştırılmıştır. Ahşap kaplamanın en eski kayıtlarına Mısır’da arkeologların topraktan çıkardığı duvar resimlerinde rastlanmıştır. Mısır mumyaları da aynı şekilde plywood ve kaplama tahtasından yapılma mezarlara gömülmüştür. Yaklaşık 200 yıl önce Cleopatra, Julius Cesar’ı ahşap kaplamalı ve ince işçilikli bir masada ağırlamıştır. Çinliler, Romalılar ve Yunanlılar da ahşap kaplama ve PLywood’un ilk kullanıcıları arasındadırlar. 17. yüzyılda daha etkili aletlerin çıkması ile ahşap kaplama sanatı daha işçilikli bir hale gelmiştir. 18. yüzyılda ise ünlü İngiliz tasarımcı Thomas Chippendale ve diğer kabin üreticileri ahşap kaplamayı ürünlerde çokça kullanmıştır. Thomas Sheraton ve zamanın ustaları ahşap kaplamada; kiraz, maun ve cevizi zengin çalışmalarını süslemek için kullanmışlardır. 1830′da Kuzey Amerika endüstrisi ahşap kaplamayı piyano sektöründe ilk kullananlar arasında yer aldı. Sadece 100 yıl sonra John Dresser adında bir Amerikalı ahşap kaplama kesim tezgâhı için patent aldı. Bu makine yüksek hızdaki günümüz kesim tezgâhlarının atası kabul edilmektedir ve hala PLywood kesimlerinde kullanılmaktadır. 1980′lerin sonuna doğru makinelerin daha sık kullanımı ile beraber PLywood gitgide artan bir kullanım alanına sahip oldu. Plywood, eskiden olduğu gibi günümüzde de panel duvarlarda, dikiş makinesi kutularında, sandalyelerde, sandıklarda, piyanolarda, masa üstlerinde ve kapılarda hala kullanılmaktadır. Sert ağaç Plywood, Yumuşak ağaç Plywood’dan farklıdır ve yumuşak ağaç Plywood daha çok dekoratif amaçlı kullanılır. Bunun nedeni yapısının yapraklarını döken ağaçlardan ve geniş yapraklı ağaçlardan oluşmasından dolayıdır. Kiraz, Huş, Kayın, Ceviz, Kuzey Amerika Cevizi, Akçaağaç, Meşe, Kestane, Sakız ve Kavak ağaçları sert ahşaplar arasında yer almaktadır. Şu anda dünyada 90,000′den fazla sert ağaç türü vardır. Şimdilerde yumuşak yapıya sahip olan ağaç türleri dekorasyon amaçlı olarak kullanılmaktadır. Yumuşak ağaç Plywood genellikle inşaat ve yapısal amaçlarla kullanılır. Yumuşak Plywood yaprak dökmeyen, iğne yapraklı ve Çam, Ladin veya Köknar ağacı gibi kozalaklı ağaçlarla beraber monte edilir. Kontrplak KULLANIM AVANTAJLARI : Çevresel Yatırım- Yenilenebilir bir kaynaktan yapılmış doğal bir üründür. Bu sayede tüketicinin kullanımına sunulabilecek dekoratif ürünleri en çevre dostu ürünlerden biridir. Güç- Ağırlık arttıkça Kontrplak bükülmeye karşı statik esneklik gücü sayesinde demirden bile daha dayanıklıdır. Kontrplağı bu kadar güçlü yapan şey eşsiz çapraz tabakalı yapısıdır. Kontrplakta kullanılan ahşap kaplamaları birleştirmekte kullanılan yapışkanlar aslında ahşabın kendisinden bile daha güçlüdür. Verimlilik- Kontrplak üretim işlemi tomruktan yararlanma hususunda kereste üretiminden bile daha fazla fayda sağlamaktadır. Talaş kullanılarak elde edilen sonuçlar bile daha tatminkâr değildir ve Kontrplak, kesme ve dilimleme şeklindeki kullanımlarıyla çoğu konuda öne geçmektedir (Bunlar ahşap kaplamada kullanılan iki metottur). Parke kaplama ürünlerine kıyasla ahşap kaplama sayesinde daha fazla metrekare kaplanabilir.Bu sayede Kontrplak üretimi ağaçlardan biz tüketicilerin daha etkili bir şekilde yararlanmasını sağlar. Güzellik- Mimarlar ve tasarımcılar ahşabın güzelliğini diğer maddelerden üstün tutmaktadır. Ahşabın doğal karakteristiği göze çekici gelmektedir. Ahşap yapaylığın üstesinden gelmektedir. Başka hiç bir materyal güzel bir sert ağacın sağlayacağı sonsuz doğal çeşitlilikle boy ölçüşemez. Çok Yönlülük- Kontrplaktan çeşitli boy ve şekillerdeki birçok farklı ürün elde edilebilir. Sallanan sandalyeler, koltuklar, çatılar, bowling salon pistleri ve piyanolar Kontrplak ürünlerinden bazılarıdır. Dayanıklılık- Dünyanın birçok yerindeki müzelerde Kontrplak mobilyaların ve dekoratif ahşap kaplamaların eski zamanlardan günümüze yüzlerce yıl dayanarak geldiği görülebilir.
Ağaç Kesme Yöntemleri
Ağaç kesme yöntemleri sürekli olarak değişmektedir. 1940′lardan sonra ağaçlar genellikle zincir testerelerle kesilirdi. Bir bisiklet zincirine benzeyen ve her halkasında bir testere dişi olan bu testereler benzin ya da elektrik motoruyla çalışırdı. Daha yakın zamanlarda bulunan yöntemlerde ise ağaçlar çok büyük hidrolik makaslarla kesilmektedir. Ağaç kesilip yere devrildikten sonra motorlu testerelerle kesilerek taşınmaya uygun boyutlarda tomruklar hazırlanır. Ulaşıma elverişli olmayan dağlık bölgelerde tomruklar yakındaki toplama yerlerine helikopterlerle ya da buhar gücüyle çalışan, teleferiğe benzer sistemlerle havadan taşınır. Tomruklar daha sonra kamyonlara ya da yük vagonlarına yüklenerek hızar atölyelerine götürülür. Kesim yerinin yakınında bir ırmak varsa tomruklar tek tek ya da birbirine zincirlerle bağlanıp ırmakta yüzdürülerek de taşınabilir. Ağaçların kesildiği yer traktör ve kamyonların hareketine elverişliyse, tomruklar bu araçlara yüklenerek taşınır. Ormancılık işletmelerinin çalıştırdığı büyük hızar atölyelerinde tomruk önce boyuna göre iki ya da daha çok parçaya bölünür. Bölünen parçalar raylar üzerinde hareket eden tekerlekli taşıyıcılar üzerine yuvarlanır. Taşıyıcı, üzerindeki tomrukla birlikte rayın bir ucuna doğru giderken bir döner testere tomruğu boydan boya keserek bir dilim odunu tomruktan ayırır. Taşıyıcı sonra geriye, rayın öbür ucuna doğru gider. Bu geçişinde de tomruktan başka bir dilim kesilip ayrılır. Esnek çelikten yapılmış olan döner testerenin konumu ayarlanarak dilimlerin istenen kalınlıkta olması sağlanır. Bundan sonraki aşama kaba kerestenin düzeltilmesi, yüzeyindeki pürüzlerin rendelenerek giderilmesi ve çeşitlerine göre sınıflandırılması işlemlerini kapsar. Elde edilen kereste daha sonra kurutulur. Ağaçların topraktan kökleriyle emdiği besinler ağacın her yerine suyla taşındığı için yeni kesilmiş bir ağacın ağırlığının üçte ikisi sudur. Eğer bir kereste kurutulmadan kullanılırsa, zamanla kuruyup eğrilir ve biçimi bozulur.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)